Vorige week zat ik met een groep HBO studenten. AI-tools open, vragen op tafel. “Waarom leren we dit eigenlijk nog?” vroeg een van hen. “AI doet het toch al voor ons?” Mooie vraag. Mooie kans om een belangrijk punt te maken. Want ja, AI kan veel. Maar nee, het vervangt niet wat wij als mens moeten blijven doen: nadenken. Kritisch nadenken.
🚀 Generatieve AI: een krachtig hulpmiddel, maar geen vervanger
AI is briljant. Je kunt met een prompt een complete scriptie laten genereren, een marketingplan opstellen of een juridisch advies krijgen. Maar laten we eerlijk zijn: hoe vaak klopt alles in één keer? AI hallucineert, draait om feiten heen of mist context. En dat is precies waar de mens nodig is.
Kritisch denken betekent:
- ✅ Feiten checken: Klopt deze informatie? Is de bron betrouwbaar?
- 🤝 Ethiek bewaken: Wat is het effect van deze keuze? Is het eerlijk?
- 🌍 Context begrijpen: Wat speelt er mee? Wat is hier écht belangrijk?
AI kan alleen zo goed zijn als degene die het gebruikt. En dat is waar het onderwijs een cruciale rol speelt.
🏫 Onderwijs moet zich aanpassen aan het NU
Op veel opleidingen leren HBO studenten nog zoals we dat 10, 20 jaar geleden deden. Maar de wereld verandert. AI is hier. Nu. Hoe bereiden we studenten voor? Door ze niet alleen GenAI tools te leren gebruiken, maar door ze te leren hoe ze die tools kritisch, ethisch en slim inzetten.
En dat begint met vragen stellen.
- “Wat zegt dit resultaat over het probleem?”
- “Welke aannames zitten er in de data?”
- “Hoe voorkom ik bias in de output?”
💡 Kritisch denken = kansen benutten
AI neemt taken over, maar creëert ook nieuwe kansen. Denk aan AI-data trainers, ethisch adviseurs en specialisten in AI-implementatie. Dat zijn geen knoppen-drukkers. Dat zijn mensen die:
- Problemen analyseren.
- Creatief denken.
- Oplossingen evalueren.
Kritisch denken is dé sleutel om deze kansen te grijpen. Zonder dat worden we simpelweg toeschouwers van een technologie die we niet begrijpen.
👩🎓👨🎓 Onze missie: AI én kritisch denken in de klas brengen
Wij, de oude mannen van het AI Proeflokaal (een initiatief van de Hogeschool Utrecht), hebben een missie. We willen studenten laten zien dat AI niet iets van de toekomst is. Het is van vandaag. We brengen AI-tools in de klas. Dagelijks. Elke dag. Leren studenten hoe het werkt, wat het kan. En niet via boekjes en powerpoint maar hands-on. 5 Moments of needs. En samen met studenten leren we hoe je daar kritisch naar kijkt. Hoe je fouten herkent, oplossingen vindt en nieuwe wegen verkent. Dan doen we voor studenten en ook voor bedrijfsleven, PHD onderzoekers, overheid en docenten.
En ja, dat kost tijd. Dat vraagt om verandering. Maar het is ook wat studenten verdienen. Want straks, als zij het werkveld in gaan, moeten ze niet alleen mee kunnen, maar voorop lopen. Wij hebben willen dat onze all bij de stage in jaar 3 en zeker bij bij afstuderen en hun eerste baan de absolute #1 zijn. Dat is onze taak.
🔥 Tijd om in actie te komen
Voor iedereen in het onderwijs: laten we kritisch denken een prominente plek geven in ons curriculum. Laat studenten experimenteren, fouten maken, leren en groeien. AI kan veel, maar zonder mensen die begrijpen wat ze doen, is het niets meer dan een mooie tool zonder richting.
Kritisch denken + AI = de toekomst. Voor hen. Voor ons. Voor iedereen.
Wat denk jij? Hoe brengen we kritisch denken meer naar de voorgrond in onze opleidingen? Laat het weten in de comments 👇.